The Prachakorn

มื้ออาหารกับครอบครัว ทางเลือกลดเครียดที่ไม่ต้องพึ่งยา


สุภรต์ จรัสสิทธิ์

15 พฤศจิกายน 2567
166



"HAPPINOMETER เผยคนทำงานในมหาวิทยาลัยเกือบ 1 ใน 5 คน มีความเครียดในระดับสูงมากถึงมากที่สุด แต่หากได้ใช้เวลากับครอบครัว เช่น กินข้าวหรือทำกิจกรรมอื่น ๆ ร่วมกัน จะช่วยป้องกันและลดความความเครียดได้"

โครงการศูนย์วิชาการมหาวิทยาลัยแห่งความสุขกับการสร้างเสริมสุขภาพอย่างยั่งยืน โดยสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ทำการสำรวจความสุขของคนทำงานในมหาวิทยาลัย จำนวน 7,347 คน ในช่วงไตรมาสแรกของปี 2565 – 2567 (ระหว่างเดือนมกราคมถึงมีนาคม)  ด้วยเครื่องมือ วัดความสุขด้วยตนเอง  HAPPINOMETER พบว่า ผู้ตอบแบบสำรวจมากกว่าครึ่ง มีเวลาทำกิจกรรมร่วมกับครอบครัว เช่น รับประทานอาหารพร้อมหน้า หรือออกกำลังกายร่วมกัน และยังมีระดับความเครียดต่ำกว่ากลุ่มที่ไม่ได้ทำกิจกรรมร่วมกับครอบครัว

ความกดดันในชีวิตประจำวัน ความคาดหวังที่สูง ปัญหาเศรษฐกิจ และสภาพสังคมล้วนเป็นปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดความเครียดได้ และหากสถานการณ์เหล่านี้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่่องเป็นเวลานาน เช่น การว่างงาน การถูกทำร้ายทางร่างกายหรือจิตใจ ย่อมส่งผลให้เกิดความเครียดเรื้อรังที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ในที่สุด การแก้ปัญหาในบางคนอาจต้องพึ่งยาคลายเครียดเพื่อลดความวิตกกังวลชั่วคราว แต่รู้หรือไม่ว่า “การมีมื้ออาหารร่วมกันกับสมาชิกในครอบครัวจะช่วยลดความเครียดได้” อย่างน้อยบรรยากาศที่ดีในมื้ออาหารก็เป็นช่วงเวลาของการแสดงความรัก ความผูกพัน การแบ่งปันเรื่องราวทั้งทุกข์และสุขที่เกิดขึ้นระหว่างมื้ออาหาร

ผลการสำรวจของ The American Heart Association จากชาวอเมริกันจำนวน 1,000 คน ในเดือนกันยายน 2565 พบว่า การรับประทานอาหารร่วมกับครอบครัวเป็นวิธีง่าย ๆ ในการจัดการความเครียด และยังระบุต่อไปว่า ชาวอเมริกันที่ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่ (ร้อยละ 84.0) ต้องการให้มีมื้ออาหารร่วมกับครอบครัวบ่อยขึ้น เพราะการรับประทานอาหารร่วมกันเป็นการเชื่อมความสัมพันธ์ที่ดีและยังช่วยลดระดับความเครียดได้

นอกจากนี้ ผลการศึกษาของ Berta Schnettler และคณะ ทำการศึกษาในกลุ่มครอบครัวคนทำงานชาวชิลี จำนวน 473 คน ในช่วงปี 2562 ชี้ให้เห็นความสำคัญของการรับประทานอาหารร่วมกันของสมาชิกในครอบครัวว่านอกจากจะช่วยลดความเครียดที่เกิดขึ้นจากการทำงานได้ ยังส่งผลเชิงบวกต่อระดับความพึงพอใจในงานที่เพิ่มขึ้น ซึ่งส่งผลต่อประสิทธิภาพในการทำงานที่ดีขึ้น ดังนั้นการบริหารจัดการสมดุลชีวิตการทำงาน (work-life balance) ให้มีเวลาทำกิจกรรมร่วมกับครอบครัว จะเป็นยาลดความเครียดที่ไม่ต้องรอให้คุณหมอจ่ายยา

อย่างไรก็ตาม ผลจากการสำรวจด้วย HAPPINOMETER ครั้งนี้ ยังพบอีกว่า คนทำงานในมหาวิทยาลัยที่พักอาศัยอยู่คนเดียวมักมีโอกาสทำกิจกรรมร่วมกับครอบครัวน้อย และมีความเครียดสูงมากกว่าร้อยละ 20 ประเด็นที่น่าสนใจคือ ผู้ตอบแบบสำรวจกลุ่มนี้ระบุว่า “การรับประทานอาหารร่วมกับเพื่อนก็สามารถช่วยลดความเครียดและสร้างความสุขได้เช่นกัน” สอดคล้องกับผลสำรวจของ Prof. R.I.M. Dunbar จาก Department of Experimental Psychology, University of Oxford ศึกษาในกลุ่มชาวอังกฤษจำนวน 2,000 คน ในปี 2559 ในโครงการ The big lunch พบว่า การทานอาหารร่วมกันมีผลกระชับความสัมพันธ์ด้านมิตรภาพ และอาจกระตุ้นให้เกิดการหลั่งสารเอ็นดอร์ฟินส์ (Endorphins) หรือสารแห่งความสุขซึ่งช่วยลดความเจ็บปวดและความเครียดได้ และเมื่อเปรียบเทียบมื้ออาหารกลางวันและมื้อเย็น พบว่ามื้อเย็นมีประสิทธิภาพในการสร้างความสัมพันธ์ได้ดีกว่า เนื่องจากบทสนทนาในมื้อกลางวันมักเกี่ยวกับงานเป็นส่วนใหญ่ การมีมื้ออาหารร่วมกับเพื่อนจึงนำมาซึ่งความสุขและความพึงพอใจในชีวิต และช่วยรักษาความสัมพันธ์ระหว่างเพื่อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การมีมื้ออาหารร่วมกับครอบครัวไม่เพียงแต่สร้างพลังงานให้กับร่างกาย แต่ยังเป็นการสร้างพลังใจให้ต่อสู้กับความเครียดได้อีกด้วย เมื่อมื้ออาหารกับครอบครัวหรือเพื่อนคือยาลดเครียดที่ไม่ต้องหาซื้อ เพียงแต่ต้องหาช่วงเวลาในการทำกิจกรรมร่วมกัน อย่างไรก็ตาม อย่าลืมที่จะค้นหาต้นตอของความเครียด ไม่ว่าจะเป็นความเครียดทั่วไปหรือความเครียดเรื้อรัง เพื่อจัดการความเครียดที่เกิดขึ้นไม่ให้สะสมจนเป็นความเครียดเรื้อรังที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ


อ้างอิง

  • ศูนย์วิชาการ มหาวิทยาลัยแห่งความสุขกับการสร้างเสริมสุขภาพอย่างยั่งยืน มหาวิทยาลัยมหิดล. (2567). ข้อมูลการสำรวจจากฐานข้อมูลมหาวิทยาลัยแห่งความสุขของประเทศไทย.
  • R.I.M., Dunbar. (2017). Breaking Bread: The Functions of Social Eating. Adaptive Human Behavior and Physiology, 3(3). 198-211. Doi: 10.1007/s40750-017-0061-4
  • Schnettler, B., Miranda-Zapata, E., Orellana, L. et al. (2023). Family-to-work enrichment associations between family meal atmosphere and job satisfaction in dual-earner parents. Current Psychology, 42, 13887–13905. Doi:10.1007/s12144-021-02580-z
  • The American Heart Association. (2022). New Survey: 91% of Parents Say Their Family is Less Stressed When They Eat Together. Retrieved from https://newsroom.heart.org/news/new-survey-91-of-parents-say-their-family-is-less-stressed-when-they-eat-together. Access online October 10, 2024.

 


Tags :

CONTRIBUTOR

Related Posts
Copyright © 2020 สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล
ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม 73170
โทรศัพท์ 02-441-0201-4 โทรสาร 02-441-9333
Webmaster: piyawat.saw@mahidol.ac.th