อุปรากร ..... ศิลปการแสดงที่ใช้เสียงร้องและดนตรีดำเนินเรื่อง

อุปรากร (opera) เป็นศิลปะการแสดงประเภทหนึ่ง ที่มีดนตรีเป็นส่วนประกอบสำคัญ ดำเนินเรื่องด้วยการร้องเพลงผสมผสานกับการบรรเลงของวงดุริยางค์ ตัวละครทุกตัวจะร้องแทนพูด อุปรากรมักจะแสดงในโรงอุปรากร (ดูรูป 1) ตัวละครจะร้องและแสดงอยู่บนเวที ส่วนวงดุริยางค์จะอยู่ในดุริยางคมณฑล (orchestra pit) ที่อยู่ด้านหน้าเวทีแต่อยู่ต่ำกว่า เพื่อให้ผู้ชมสามารถมองเห็นเวทีได้ อุปรากรถือเป็นละครชั้นสูงของชาวตะวันตก

รูป 1 โรงอุปรากรซิดนีย์ ออสเตรเลีย
ที่มา: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sydney_Opera_House_Australia.jpg
สืบค้นเมื่อ 2 สิงหาคม 2568

องค์ประกอบสำคัญของอุปรากรมี 5 ส่วน ได้แก่ เพลงโหมโรง (overture) บทเนื้อร้อง (libretto) บทร้องกึ่งพูด (recitative) บทร้องรำพัน (aria) และนักร้องหมู่ (chorus) โดยที่
     ◦ เพลงโหมโรงคือ บทเพลงที่ใช้วงดุริยางค์ (orchestra) ทั้งวงบรรเลงนำก่อนการแสดง โดยเพลงจะรวมทำนองหลักของฉากต่างๆ เพื่อนำอารมณ์ของผู้ชมให้เข้าสู่เนื้อเรื่อง
     ◦ บทเนื้อร้องคือ บทเพลงอุปรากรที่เขียนไว้ โดยมีคำร้องทั้งหมดที่นักแสดงจะร้อง
     ◦ บทร้องกึ่งพูดคือ บทสนทนาในอุปรากรที่ใช้การร้องแทนคำพูด เพื่อขับเคลื่อนเนื้อเรื่อง
     ◦ บทร้องรำพันคือ บทร้องสำหรับตัวละครเดี่ยว เพื่อแสดงอารมณ์หรือความนึกคิด การร้องจึงแสดงถึงความสามารถในการร้องของนักแสดง
     ◦ นักร้องหมู่คือ กลุ่มนักแสดงที่ร้องประสานเสียงกัน เพื่อสร้างบรรยากาศและแสดงความรู้สึกของฝูงชน   
องค์ประกอบสำคัญนี้จะทำงานร่วมกับส่วนอื่นๆ ของละคร เช่น ฉาก เครื่องแต่งกาย แสง สี การเต้นระบำปลายเท้า (Ballet) เพื่อให้การแสดงสมบูรณ์

อุปรากรคล้ายกับละครเพลง (musical) ตรงที่ใช้ดนตรีและเสียงร้องในการดำเนินเรื่องราว แต่ที่ต่างกันคือในอุปรากรนักแสดงจะใช้เสียงธรรมชาติในการร้อง โดยไม่มีอุปกรณ์ช่วยขยายเสียง และดนตรีก็ต้องเป็นการแสดงสดของวงดุริยางค์

ส่วนละครเพลงนักแสดงจะใช้อุปกรณ์ช่วยขยายเสียงร้อง และดนตรีก็ไม่จำเป็นต้องเป็นการแสดงสดของวงดุริยางค์เท่านั้น โดยจะใช้วงดนตรีได้ตามความเหมาะสมของเนื้อเรื่อง

องค์ประกอบที่สำคัญ 5 ส่วนของละครเพลง ได้แก่ ดนตรี บทสนทนา การแสดง การเต้นระบำ และศิลปะการแสดงบนเวที (รวมถึงฉาก เครื่องแต่งกาย แสง และเสียง) องค์ประกอบเหล่านี้ถูกผสมผสานเข้าด้วยกันเพื่อบอกเล่าเรื่องราวและถ่ายทอดอารมณ์ โดยดนตรีจะช่วยขับเคลื่อนเนื้อเรื่อง บทสนทนาจะช่วยสร้างบริบท การแสดงจะทำให้ตัวละครมีชีวิตขึ้นมา การเต้นระบำจะช่วยถ่ายทอดอารมณ์ และศิลปะการแสดงบนเวทีจะช่วยสร้างโลกและบรรยากาศของการแสดง

การแสดงอุปรากรสั้น (mini-opera) เป็นหนึ่งในพิธีกรรมต่างๆ ของพิธีมอบรางวัลอีกโนเบลประจำปี อันได้แก่ สุนทรพจน์ต้อนรับและอำลา การปาเครื่องบินกระดาษ การประกาศรายชื่อผู้มอบรางวัลอีกโนเบล การมอบรางวัลอีกโนเบล และปาฐกถา 24/7

พิธีมอบรางวัลอีกโนเบลประจำปี 2568 นี้ จัดขึ้นเมื่อวันที่ 18 กันยายน 2568 ที่มหาวิทยาลัยบอสตัน สำหรับแก่นเรื่องของพิธีในปีนี้คือ “ระบบย่อยอาหาร” อันมีผลให้ถ้วยรางวัลเป็นรูปจำลองของระบบย่อยอาหาร (ดูรูป 2) และอุปรากรสั้นมีชื่อว่า “ความทุกข์ยากของแพทย์ระบบทางเดินอาหาร” ที่นำเสนอเรื่องราวของแพทย์ระบบทางเดินอาหารและผู้ป่วย รวมถึงเรื่องระบบย่อยอาหารและอาหารไม่ย่อย (ดูพิธีมอบรางวัลได้ที่ https://improbable.com/the-35th-first-annual-ig-nobel-prize-ceremony/)

รูป 2 ถ้วยรางวัลอีกโนเบลประจำปี 2568
ที่มา: https://www.2news.com/news/national/does-painting-cows-with-stripes-prevent-fly-bites-researchers-who-studied-this-wins-ig-nobel/article_eb5af2bf-ef14-5c08-a2ff-e5b7fa5d777c.html
สืบค้นเมื่อ 22 กันยายน 2568

รางวัลอีกโนเบลในปีนี้มี 10 รางวัล ได้แก่

สาขาวรรณคดี มอบให้กับนายแพทย์ชาวอเมริกันผู้ล่วงลับ (William B. Bean) ที่ได้บันทึกและวิเคราะห์อัตราการเจริญเติบโตของเล็บข้างหนึ่งของตนเอง อย่างต่อเนื่องถึง 35 ปี

สาขาจิตวิทยา มอบให้กับนักวิจัยจากประเทศโปแลนด์และออสเตรเลีย (Marcin Zajenkowski และ Gilles Gignac) ที่ร่วมมือกันวิจัยว่า จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อ “คนหลงตัวเอง (narcissist)” หรือใครก็ตาม ได้รับคำชมว่าเป็นคนฉลาด

สาขาโภชนาการ มอบให้แก่นักวิจัยจากประเทศไนจีเรีย โตโก อิตาลี และฝรั่งเศส (Daniele Dendi, Ga-briel H. Segniagbeto, Roger Meek และ Luca Luiselli) ที่ได้ร่วมกันศึกษาระดับที่กิ้งก่าบางชนิดเลือกกินพิซซ่าบางประเภท

สาขากุมารเวชศาสตร์ มอบให้กับนักวิจัยชาวอเมริกัน (Julie Mennella และ Gary Beauchamp) ที่ร่วมศึกษาเกี่ยวกับประสบการณ์ของทารกที่กินนมแม่ เมื่อแม่กินกระเทียม

สาขาชีววิทยา มอบให้กับนักวิจัยชาวญี่ปุ่น (Tomoki Kojima, Kazato Oishi, Yasushi Matsubara, Yuki Uchiyama, Yoshihiko Fukushima, Naoto Aoki, Say Sato, Tatsuaki Masuda, Junichi Ueda, Hiroyuki Hirooka และ Katsutoshi Kino) ที่ร่วมกันทดลองเพื่อให้รู้ว่า วัวที่วาดด้วยลายทางคล้ายม้าลาย สามารถหลีกเลี่ยงการถูกแมลงวันกัดได้หรือไม่

สาขาเคมี มอบให้กับนักวิจัยจากประเทศสหรัฐอเมริกาและอิสราเอล (Rotem Naftalovich, Daniel Naftalovich และ Frank Greenway) ที่ร่วมมือกันทดลองเพื่อทดสอบว่า การรับประทานเทฟลอนเป็นวิธีที่ดีในการเพิ่มปริมาณอาหารและทำให้รู้สึกอิ่ม โดยไม่เพิ่มปริมาณแคลอรีหรือไม่

สาขาสันติภาพ มอบให้แก่นักวิจัยจากประเทศเนเธอร์แลนด์ สหราชอาณาจักร และเยอรมัน ( Fritz Renner, Inge Kersbergen, Matt Field และ Jessica Werthmann) ที่แสดงให้เห็นว่า การดื่มแอลกอฮอล์บางครั้งช่วยให้ความสามารถในการพูดภาษาต่างประเทศดีขึ้น

สาขาการออกแบบทางวิศวกรรม มอบให้นักวิจัยชาวอินเดีย (Vikash Kumar และ Sarthak Mittal) ที่ได้วิเคราะห์จากมุมมองด้านการออกแบบทางวิศวกรรมว่า รองเท้าที่มีกลิ่นเหม็นส่งผลต่อประสบการณ์การใช้ชั้นวางรองเท้าอย่างไร

สาขาการบิน มอบให้นักวิจัยจากประเทศโคลัมเบีย เยอรมัน และอิสราเอล (Francisco Sánchez, Mariana Melcón, Carmi Korine และ Berry Pinshow) ที่ร่วมมือกันศึกษาว่า การดื่มแอลกอฮอล์สามารถลดความสามารถในการบินของค้างคาว รวมถึงความสามารถในการระบุตำแหน่งด้วยเสียงสะท้อนหรือไม่

สาขาฟิสิกส์ มอบให้กับนักวิจัยจากประเทศอิตาลี สเปน เยอรมัน และออสเตรีย (Giacomo Bartolucci, Daniel Maria Busi-ello, Matteo Ciarchi, Alberto Corticelli, Ivan Di Terlizzi, Fabrizio Olmeda, Davide Revignas และ Vincenzo Maria Schimmenti) ที่ร่วมกันค้นพบเกี่ยวกับฟิสิกส์ของการทำซอสพาสต้าว่า ในระหว่างการปรุงซอส เนื้อซอสอาจจับตัวเป็นก้อนได้ ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่พึงประสงค์