The Prachakorn

ไมโครพลาสติก – เรื่องจิ๋วๆ ที่อาจส่งผลกระทบแบบไม่จิ๋ว


สรัญญา สุจริตพงศ์

15 เมษายน 2564
632



ตั้งแต่ 1 มกราคม 2563 เป็นเวลากว่าหนึ่งปีแล้วที่ห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ ซุปเปอร์มาร์เก็ต และร้านสะดวกซื้อในประเทศไทยงดแจกถุงหูหิ้วพลาสติก ในช่วงแรกของการดำเนินการอาจจะมีเสียงบ่นจากผู้บริโภคถึงความไม่สะดวกสบายอยู่บ้างในการที่ต้องเตรียมถุงผ้าหรือถุงพลาสติกพกไปด้วย อย่างไรก็ตามขณะนี้สังเกตได้ว่าผู้บริโภคเกิดการปรับตัว และคุ้นชินกับพฤติกรรมใหม่ จนได้กลายเป็นนิสัยว่าต้องมีถุงผ้าติดตัวไปด้วยเสมอ เมื่อต้องออกไปซื้อของ ศูนย์วิจัยกสิกรไทยคาดประมาณผลจากการงดแจกถุงพลาสติกนี้ว่าจะสามารถลดปริมาณถุงพลาสติกได้ 29% หรือ เท่ากับถุงพลาสติก 13,000 ล้านใบ/ปี คิดเป็นมูลค่าเงินประมาณ 2,400 ล้านบาท

ทำไมสังคมจึงต้องหันมาให้ความสนใจกับการลดใช้พลาสติกประเภทใช้ครั้งเดียวทิ้ง (single-use plastic) และทำไมภาครัฐจำเป็นต้องออกนโยบายและมีมาตรการจริงจังในการลดขยะพลาสติกประเภทนี้ ในช่วงหลายปีที่ผ่านมามีรายงานข่าวการเสียชีวิตของสัตว์ชนิดต่างๆ จากการกินถุงพลาสติกหรือเศษขยะพลาสติกที่ไม่ย่อยสลายเข้าไปบ่อยมากขึ้น

มาเรียม...ลูกพยูนเซเลปขวัญใจชาวโซเชียล หนึ่งในสัตว์ที่เสียชีวิตจากการที่มีเศษถุงพลาสติกอุดตันภายในกระเพาะอาหาร การตายของมาเรียมทำให้คนไทยเรียนรู้ถึงผลกระทบจากการตกค้างของขยะพลาสติกและสะสมอยู่ในสิ่งแวดล้อมเป็นปริมาณมากที่ใกล้ตัวเข้ามามากขึ้นทุกที

ที่ผ่านมาเรายังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ชัดเจนว่าผลกระทบโดยตรงจากขยะพลาสติกตกค้างในสิ่งแวดล้อมเป็นปริมาณมากส่งผลเสียกับต่อสุขภาพมนุษย์เราอย่างไร เราทราบเพียงว่า ขยะพลาสติกเหล่านี้เมื่อเวลาผ่านไปจะเปลี่ยนสภาพ เกิดการแตกตัวลดขนาดลงเรื่อยๆ จนมีขนาดเล็กมากในระดับที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ซึ่งเรียกพลาสติกจิ๋วนี้ว่า “ไมโครพลาสติก”

มีรายงานวิจัยที่ตรวจพบไมโครพลาสติกในห่วงโซ่อาหาร โดยเฉพาะในสัตว์น้ำขนาดเล็กตามแหล่งประมงต่างๆ ของประเทศไทยทั้งในทะเลและแม่น้ำ คำถามสำคัญที่เกี่ยวกับผลกระทบของไมโครพลาสติกต่อสุขภาพ คือ ด้วยขนาดที่เล็กนี้มันสามารถเข้าไปสู่ร่างกายมนุษย์ได้หรือไม่ และหากเข้าไปได้จะทำให้เกิดผลเสียกับร่างกายได้อย่างไร เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2563 ที่ผ่านมามีการเผยแพร่ผลงานวิจัยชิ้นสำคัญที่ตรวจพบไมโครพลาสติกในช่วงขนาด 5-10 ไมครอน (µm) (ขนาดประมาณเท่ากับเม็ดเลือดแดง) ในรกของหญิงชาวอิตาลีที่คลอดทารก โดยตรวจพบไมโครพลาสติก 4 คน จากทั้งหมด 6 คน ผลจากงานวิจัยนี้เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เราทราบว่า ไมโครพลาสติกสามารถแตกตัวจนมีขนาดเล็กมากพอที่อาจจะเคลื่อนผ่านเข้าสู่ระบบไหลเวียนโลหิตของมนุษย์ได้

สาเหตุที่หยิบยกเรื่องมาตรการงดแจกถุงพลาสติกตามห้างสรรพสินค้า ซุปเปอร์มาร์เก็ต และร้านสะดวกซื้อ จนถึงผลกระทบต่อสุขภาพที่เกิดจากไมโครพลาสติกมาเล่าให้ฟังก็เพราะพวกเราจะต้องมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดการใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้งอีกครั้งในปีหน้านี้ โดยกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมกำหนดใน roadmap การจัดการขยะพลาสติก พ.ศ. 2561-2573 ว่าภายในปี 2565 จะนำมาตรการเลิกใช้พลาสติกเพิ่มเติมอีก 4 ชนิด มาเริ่มดำ.เนินการ ได้แก่ ถุงหูหิ้วความหนาน้อยกว่า 30 ไมครอน หลอด แก้วน้ำ และกล่องโฟมใส่อาหาร ดังนั้นช่วงเวลาประมาณหนึ่งปีจากนี้ไป พวกเราคงต้องเริ่มปรับตัวเปลี่ยนพฤติกรรมให้ชินกับการใช้อุปกรณ์เหล่านี้ที่ทำจากวัสดุย่อยสลายได้หรือวัสดุที่นำกลับมาใช้ซ้ำได้ เช่น หลอดกระดาษ หลอดแก้ว หลอดสแตนเลส กล่องอาหารทำจากวัสดุย่อยสลายได้ หรือถุงผ้า เมื่อยิ่งปรับตัวได้เร็วเท่าไหร่ก็ทำให้เราคุ้นชินกับนิสัยใหม่ได้เร็วมากขึ้นเท่านั้น ถึงแม้ว่าตอนนี้เรายังไม่รู้แน่ชัดว่าการใช้พลาสติกเหล่านี้มีผลกระทบกับสุขภาพเราอย่างไรก็ตาม


ที่มา: https://www.mic.com/p/microplastic-pollution-is-everywhere-how-concerned-do-we-need-to-be-19207575 สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564


อ้างอิง

  1. Kasamesiri, P., & Thaimuangphol, W. (2020). Microplastics ingestion by freshwater fish in the Chi River, Thailand. International Journal of GEOMATE, 18(67), 114–119. Retrieved from https://www.geomatejournal.com/sites/default/files/articles/114-119-9110-Pattira-March-2020-67.pdf
  2. Ragusa, A., Svelato, A., Santacroce, C., Catalano, P., Notarstefano, V., Carnevali, O., … Giorgini, E. (2021). Plasticenta: First evidence of microplastics in human placenta. Environment International, 146, 106274. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.envint.2020.106274
  3. ประชาชาติธุรกิจ. (2562). ทีมสัตวแพทย์ โพสต์เศร้าสาเหตุการตาย “มาเรียม”เกิดจากการช็อก-เศษถุงพลาสติก. ค้นจากhttps://www.prachachat.net/social-media-viral/news-361594
  4. ปิติพงษ์ ธาระมนต์, สุหทัย ไพรสานฑ์กุล, & นภาพร เสียดประถม. (2559). การปนเปื้อนของไมโครพลาสติกในหอยสองฝาบริเวณชายหาดเจ้าหลาวและชายหาดคุ้งวิมาน จังหวัดจันทบุรี. แก่นเกษตร, 44(1), 738–744. ค้นจาก http://marine.chanthaburi.buu.ac.th/documents/research/file_research/2016-02.pdf
  5. ศูนย์วิจัยกสิกรไทย. (2563). สิ่งที่เกิดขึ้นกับธุรกิจ หลัง...งดใช้ถุงพลาสติก.Retrieved from https://kasikornresearch.com/th/analysis/k-social-media/Pages/FB-plaBag-04-02-20.aspx

 



CONTRIBUTOR

Related Posts
มองโลกในแง่ดีในปีใหม่

ปราโมทย์ ประสาทกุล

การส่งเสริมกิจกรรมทางกายเพื่อสุขภาพ

กรกนก พงษ์ประดิษฐ์,ปิยวัฒน์ เกตุวงศา

อาชีพกับเรื่องอ้วนๆ

จงจิตต์ ฤทธิรงค์

ขยะมือสองกับนักรณรงค์ Freegans

นุชราภรณ์ เลี้ยงรื่นรมย์

แมลงสาบ

วรชัย ทองไทย

Copyright © 2020 สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล
ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม 73170
โทรศัพท์ 02-441-0201-4 โทรสาร 02-441-9333
Webmaster: piyawat.saw@mahidol.ac.th