จากบทความ (When will life return to normal? In 7 years at today’s vaccine rates)¹ ทำให้เกิดคำถามมากมายว่า เราจะต้องใช้ชีวิตอยู่กับ New Normal นี้อย่างไร?

ปีที่ผ่านมาเราได้รู้จักโรคอุบัติใหม่ที่มีชื่อว่า COVID-19 ซึ่งส่งผลกระทบทั้งด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคม และด้านสุขภาพ นอกจากผลกระทบเหล่านี้เป็นผลกระทบทางตรงจากการระบาดของโรค เรายังพบปัญหาอีกหนึ่งอย่าง คือ ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม แล้วปัญหาสิ่งแวดล้อมนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร

สืบเนื่องจากประเทศไทยพบผู้ป่วยที่ติดเชื้อ COVID-19 รายแรกในเดือนมกราคมปี 2563 และมีการแพร่ระบาดอย่างต่อเนื่อง และผู้ป่วยเพิ่มขึ้นจำนวนมากในช่วงกลางเดือนมีนาคมในปีเดียวกันนี้เอง ส่งผลให้รัฐบาลออกมาตรการล็อคดาวน์เพื่อส่งเสริมให้ประชาชน “อยู่บ้าน หยุดเชื้อ เพื่อชาติ” รวมทั้งการประกาศมาตรการห้ามนั่งรับประทานอาหารในร้าน ส่งผลให้มีการใช้บริการส่งอาหาร (food delivery) เพิ่มมากขึ้น มาพร้อมกับบรรจุภัณฑ์พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว (single-use plastic) ที่กลายเป็นขยะจำนวนมากทันทีหลังการบริโภค และขยะเหล่านี้จะไม่ถูกนำกลับมาใช้ เพราะมีความกังวลต่อการเสี่ยงสัมผัสโรค

ในช่วงการแพร่ระบาดของโรค COVID-19 ส่งผลให้ขยะพลาสติกทั่วประเทศ มีปริมาณเพิ่มขึ้นร้อยละ 15 จากปริมาณขยะ 5,500 ตัน/วัน เป็น 6,300 ตัน/วัน² เบื้องต้นหลังการแพร่ระบาดระลอกแรก กระทรวงทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมได้ร่วมมือกับภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐและเอกชน เช่น กรมควบคุมมลพิษ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม และกลุ่มผู้ประกอบการบริการส่งอาหาร ขับเคลื่อนการดำเนินงาน “Food delivery วิถีใหม่ ใส่ใจสิ่งแวดล้อม” เพื่อร่วมกันผลักดันให้มีการลด เลิกใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวจากการบริการส่งอาหาร และใช้ผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมทดแทน

ไม่เพียงแค่ประเทศไทย ที่ได้รับผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมจากโรค COVID-19 แล้ว จากงานวิจัย The impacts of COVID-19 on the environmental sustainability: a perspective from the Southeast Asian region³ พบว่า ประเทศในแถบตะวันออกเฉียงใต้ เจอผลกระทบนี้เช่นกัน เช่น ประเทศสิงคโปร์พบปริมาณขยะพลาสติกเพิ่มขึ้น 1,334 ตัน⁴ และประเทศมาเลเซีย พบขยะพลาสติกจากครัวเรือนเพิ่มขึ้น⁵ ประเทศอื่นๆ เช่น ประเทศอินโดนีเชีย ประเทศฟิลิปปินส์ และประเทศเวียดนามมีรายงานการเพิ่มขึ้นของขยะทางการแพทย์

การลดปริมาณขยะจากการใช้บริการ Delivery จะต้องได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีจากภาคประชาชน แม้ว่าภาครัฐจะออกมาตรการควบคุมขยะอย่างไร หากไร้ความร่วมมือจากภาคประชาชนก็ไร้ผล ดังนั้นควรเริ่มที่เราทุกคน การลดขยะสามารถทำได้ง่ายๆ เพียง 3 ขั้นตอน ตามหลักการ 3REs “ใช้น้อย ใช้ซ้ำ นำกลับมาใช้ใหม่ (Reduce, Reuse and Recycle)”⁶ ยกตัวอย่างเช่น 

1. ไม่รับช้อนส้อมพลาสติก (Reduce) เมื่อสั่งอาหารจะมีตัวเลือกในการไม่เลือกรับช้อนส้อมพลาสติก เป็นการลดการใช้พลาสติกโดยไม่จำเป็น
2. นำถุง กล่อง แก้ว หรือบรรจุภัณฑ์อาหารที่ได้กลับมาใช้ใหม่ (Reuse) หรือดัดแปลงบรรจุภัณฑ์เหล่านี้ในการใช้ประโยชน์ด้านอื่นๆ เช่น การนำไปดัดแปลงเป็นกระถางต้นไม้ เป็นต้น
3. เก็บรวบรวม ล้าง และตากขยะพลาสติกให้แห้งและนำไปขายหรือบริจาค โดยขยะประเภทพลาสติกแข็ง เช่น กล่องพลาสติกใส่อาหาร แก้วกาแฟ ขวดพลาสติก สามารถส่งพลาสติกไปรีไซเคิล (Recycle) ได้ที่ Zero Waste Yolo⁷  เป็นหน่วยงานที่นำพลาสติกที่ได้รับบริจาคมาล้าง ตาก แยกประเภท บด และหลอมเป็นชิ้นงานที่หลากหลาย เช่น จานรองแก้ว กระเบื้อง โคมไฟ ไม้เทียม จานสี เป็นต้น เพื่อขายให้กับลูกค้าที่ต้องการสินค้ารักษ์โลก ขยะพลาสติกประเภทกล่องโฟมสามารถส่งไปรีไซเคิลได้ที่ Environplast⁸  เพื่อนำขยะที่รับซื้อมาทำการรีไซเคิลโดยวิศวกรสิ่งแวดล้อมที่มีความรู้เฉพาะด้าน ขยะพลาสติกประเภทถุงแกง สามารถส่งเพื่อนำมาทำถนนได้ที่ Green Road  เพื่อนำไปผลิตเป็นบล็อกปูถนน โดยพื้นที่ 400 ตารางเมตร สามารถกำจัดขยะถุงพลาสติกไปได้ถึง 400 กก. หรือประมาณ 40,000 ใบ ขยะประเภทถุงพลาสติก/ฟิล์มยืด ส่งโครงการวน เพื่อการนำไปรีไซเคิลต่อไป

แม้ว่าเราจะต้องอยู่กับชีวิตวิถีใหม่ New Normal นี้ไปอีก 7 ปี แต่เรามาช่วยลดขยะพลาสติกร่วมกัน เพื่อเป็นสังคมไทยที่ปลอดโรค ปลอดขยะร่วมกันดีกว่า

ทีมา : https://www.pexels.com/th-th/photo/4226269/

เอกสารอ้างอิง

1. Randall T. When Will Life Return to Normal? In 7 Years at Today's Vaccine Rates. Updated 5 February 2021. https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-02-04/when-will-covid-pandemic-end-near-me-vaccine-coverage-calculator
2. ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร. ทส. จับมือ Platform ร่วมลงนามบันทึกความร่วมมือ “Food Delivery วิถีใหม่ ใส่ใจสิ่งแวดล้อม”. Updated 30 september 2020. https://www.pcd.go.th/pcd_news/8460/
3. The impacts of COVID-19 on the environmental sustainability: a perspective from the Southeast Asian region. Updated 7 march 2021. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7787621/
4. TodayOnline. Singapore households generated additional 1,334 tonnes of plastic waste during circuit breaker. Accessed 9 June. https://www.todayonline.com/singapore/singapore-households-generated-additional-1334-tonnes-plastic-waste-during-circuit-breaker
5. M T. Blue skies, less waste: Covid-19 and the MCO's effects on the environment. Accessed 7 march, 2021. https://www.thestar.com.my/lifestyle/living/2020/04/22/earth-day-a-wake-up-call-to-lead-more-environmentally-sustainable-lives
6. Network G. ลดการสร้างขยะด้วยแนวคิด 3R ลดใช้ นำกลับมาใช้ซ้ำ และรีไซเคิล. Updated July 24, 2019. Accessed 7 march, 2021. https://www.greennetworkthailand.com/%E0%B8%A5%E0%B8%94%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%93%E0%B8%82%E0%B8%A2%E0%B8%B0-%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%84%E0%B8%B4%E0%B8%94-3r/
7. https://www.zerowasteyolo.com/?fbclid=IwAR2SQEs-U69S7ied2LzsIvEQYrcGtPmSfjUNWBGOuiwoVbu5piXfwtfkLr0
8. https://environplast.blogspot.com/?fbclid=IwAR2TU-lVgg0ye2gr5VQc7dl9Z17qArniOtjYaKqBjwzXX-IcGlxcblKzo1I